Một số doanh nghiệp đã đóng BHXH thấp hơn lương thực tế cho nhân viên. Bởi định kỳ hằng tháng doanh nghiệp cần trích một khoản tiền theo quy định để đóng bảo hiểm xã hội cho nhân viên. Song, tiền trích đóng BHXH cho người lao động là một khoản chi lớn. Trong trường hợp này, doanh nghiệp có vi phạm Luật Bảo hiểm xã hội không?

1. Mức lương đóng bảo hiểm xã hội cho người lao động được xác định thế nào?

1.1 Các khoản tiền làm căn cứ mức lương đóng BHXH

Mỗi tháng người sử dụng lao động và người lao động cần trích một phần quỹ tiền lương để tham gia Bảo hiểm xã hội (BHXH), Bảo hiểm y tế (BHYT), Bảo hiểm thất nghiệp (BHTN). Tỷ lệ trích đóng được quy định tại Quyết định 595/QĐ-BHXH năm 2017, Nghị định số 58/2020/NĐ-CP, cụ thể như sau:

• Đơn vị sử dụng lao động cần trích đóng 21,5% hoặc 21,3% quỹ tiền lương tháng để đóng BHXH cho người lao động
• Người lao động cần trích 10,5% tiền lương tháng để đóng BHXH

Căn cứ theo quy định tại khoản 26 Điều 1 Thông tư 06/2021/TT-BLĐTBXH, hướng dẫn mức tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội được chỉ rõ như sau:

• Mức lương
• Phụ cấp lương
• Các khoản bổ sung khác xác định cụ thể cùng với mức lương thoả thuận trong hợp đồng và trả thường xuyên trong mỗi kỳ trả lương

Những khoản căn cứ làm mức tiền lương đóng BHXH cho nhân viên phải được thỏa thuận và ghi rõ trong hợp đồng lao động. 

1.2 Các khoản tiền không được tính khi đóng BHXH

Một số khoản tiền sau không được tính khi đóng bảo hiểm xã hội. Cụ thể:

• Tiền thưởng vì hoàn thành công việc hoặc kết quả của người lao động
• Tiền hưởng sáng kiến
• Tiền ăn giữa ca
• Tiền hỗ trợ xăng xe, điện thoại, đi lại, tiền nhà ở, tiền giữ trẻ, nuôi con nhỏ
• Tiền hỗ trợ cho thân nhân bị chết, có người thân kết hôn, sinh nhật
• Tiền trợ cấp cho người gặp hoàn cảnh khó khăn,… 

Xem thêm: Dịch vụ đăng ký bảo hiểm xã hội lần đầu

2. Doanh nghiệp đóng BHXH thấp hơn thực tế có vi phạm pháp luật không?

2.1 Mức đóng bảo hiểm cao hơn 20 lần lương cơ sở

]Từ những phân tích về quy định trên, mức tiền lương đóng bảo hiểm xã hội của nhân viên được tính dựa trên các khoản tiền mang tính chất cố định và ghi nhận trực tiếp trong hợp đồng lao động.

Song, đối với trường hợp tiền lương tham gia đóng bảo hiểm xã hội cao hơn 20 lần mức lương cơ sở thì doanh nghiệp và nhân viên chỉ cần nộp tiền đóng BHXH cho cơ quan Nhà nước với mức tối đa bằng 20 lần mức lương cơ sở, tương đương 28,9 triệu đồng/tháng. Nội dung này được chỉ rõ tại khoản 3 Điều 89 Luật BHXH (2014).

2.2 Đóng BHXH thấp hơn mức lương thực có vi phạm không?

Trong thực tế, ngoài mức lương cố định thì tiền lương người lao động nhận được hằng tháng bao gồm một số khoản phát sinh khác. Các khoản phát sinh này không cố định nên không được tính vào mức lương đóng bảo hiểm xã hội.

Tóm lại, trong trường hợp doanh nghiệp đóng BHXH thấp mức lương thực tế không vi phạm luật. Tuy vậy, doanh nghiệp cần đảm bảo tham gia bảo hiểm xã hội theo như quy định tại tại Quyết định 595/QĐ-BHXH năm 2017, Nghị định số 58/2020/NĐ-CP.

3. Mức phạt khi DN đóng BHXH không đúng quy định

3.1 Quy định về hành vi đóng BHXH thấp hơn thực tế và hành vi trốn đóng BHXH

Doanh nghiệp đóng bảo hiểm xã hội thấp hơn mức lương thực tế người lao động được nhận nhưng vẫn đảm bảo nộp đủ các khoản đóng BHXH theo quy định thì không được tính là vi phạm. Trong trường hợp doanh nghiệp cố ý làm trái với điều khoản trong hợp đồng lao động, thực hiện hành vi khai thông tin không đúng với thực tế để đóng BHXH với mức thấp. Cơ quan Bảo hiểm xã hội đã có quy định những chế tài đối với hành vi trái pháp luật này.

Đơn vị sử dụng lao động vi phạm sẽ nhận mức phạt hành chính theo nội dung tại điểm b khoản 5 Điều 39 Nghị định 12/2022/NĐ-CP. Cụ thể:

Doanh nghiệp bị phạt tiền từ 12% đến 15% trên tổng số tiền phải đóng BHXH bắt buộc, BHTN tại thời điểm lập biên bản vi phạm. Tuy nhiên mức phạt tối đa không quá 75.000.000 đồng đối với hành vi đóng không đúng với mức quy định cứ không phải trốn đóng.

3.2 Mức phạt đối với hành vi đóng BHXH không đúng quy định

Đối với người sử dụng lao động là cá nhân mức phạt vi phạm sẽ từ 12% đến 15% trên tổng số tiền đóng bảo hiểm. Đối với người sử dụng lao động là tổ chức, mức phạt sẽ tăng gấp đôi từ 24% đến 30% trên tổng số tiền phải đóng. Bên cạnh các khoản phạt, doanh nghiệp phải nộp đầy đủ số tiền đóng BHXH theo quy định. Đây là nội dung được nêu tại khoản 1 Điều 6 Nghị định 12/2022.

Bài viết trên đã thông tin về trường hợp đóng BHXH thấp hơn mức thực tế. Quý doanh nghiệp nên thường xuyên cập nhật những thông tin về BHXH để thực hiện đúng với quy định. Để đơn giản hóa những vấn đề liên quan tới người lao động, gói dịch vụ BHXH doanh nghiệp chính là giải pháp tối ưu nhất. Kết nối với Công ty Bảo hiểm xã hội doanh nghiệp theo thông tin liên hệ bên dưới để được tư vấn miễn phí 100%.