Phần lớn người lao động làm việc tại doanh nghiệp sẽ được đóng bảo hiểm xã hội (BHXH) bắt buộc. Song, trong một số trường hợp, doanh nghiệp không cần đóng BHXH cho người lao động mà chỉ cần trả thêm một khoản tiền theo quy định. Chúng tôi sẽ làm rõ những vấn đề này trong bài viết dưới đây.
Nội Dung
1. Những trường hợp người lao động được nhận tiền thay vì tham gia BHXH
1.1 Quy định về quyền lợi của NLĐ không tham gia BHXH bắt buộc
Căn cứ theo Luật Lao động (2019) tại khoản 01 Điều 168 quy định người thuê mướn lao động, người lao động phải tham gia bảo hiểm xã hội (BHXH), bảo hiểm y tế (BHYT), bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) nếu thuộc diện bắt buộc tham gia.
Thêm vào đó, tại khoản 03 Điều 168 có nêu rõ những đối tượng nào không thuộc diện phải tham gia BHXH bắt buộc thì sẽ nhận được nhận quyền lợi thay thế khác, cụ thể:
Đối với người lao động không thuộc đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp thì người sử dụng lao động có trách nhiệm chi trả thêm cùng lúc với kỳ trả lương một khoản tiền cho người lao động tương đương với mức người sử dụng lao động đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp cho người lao động theo quy định của pháp luật về bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp
Như vậy, doanh nghiệp phải chi thêm một khoản tiền tương ứng với khoản đóng bảo hiểm xã hội của nhân sự bình thường cho những người lao động không thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc.
1.2 Những đối tượng không thuộc diện tham gia BHXH
Dựa theo khoản 4 Điều 4 Quyết định 595/QĐ-BHXH 2017, trong những trường hợp sau người lao động không bắt buộc phải tham gia BHXH:
(1) Người giúp việc gia đình.
(2) Người lao động đi làm nhưng đang hưởng lương hưu hằng tháng.
(3) Người lao động đi làm nhưng đang hưởng trợ cấp hằng tháng theo chế độ sinh hoạt phí đối với cán bộ cấp xã tại Nghị định 09/1998/NĐ-CP.
(4) Người lao động đang hưởng trợ cấp mất sức lao động hằng tháng.
(5) Người lao động đang hưởng trợ cấp hằng tháng theo quy định tại Quyết định 91/2000/QĐ-TTg và Quyết định 613/QĐ-TTg năm 2010.
(6) Người lao động là Quân nhân, Công an nhân dân, người làm công tác cơ yếu đang hưởng chế độ trợ cấp hằng tháng theo Quyết định 142/2008/QĐ-TTg, Quyết định 38/2010/QĐ-TTg, Quyết định 53/2010/QĐ-TTg, Quyết định 62/2011/QĐ-TTg.
Doanh nghiệp cần lưu ý điểm quan trọng sau, nếu người lao động không thuộc các trường hợp vừa được nêu mà thỏa thuận nhận tiền thay vì tham gia BHXH là hành vi trái pháp luật. Cả người sử dụng lao động và người lao động đều bị xử phạt vi phạm hành chính. Mức phạt được quy định rõ tại khoản 01, 05 Điều 39 Nghị định 12/2022/NĐ-CP. Cụ thể:
– Người lao động: Bị phạt 500.000 – 01 triệu đồng
– Người sử dụng lao động: Bị phạt tiền từ 12% – 15% tổng số tiền bảo hiểm phải đóng nhưng tối đa không quá 75 triệu đồng
2. Mức tiền thay thế cho đóng BHXH là bao nhiêu?
2.1 Quy định mức đóng BHXH
Với những phân tích ở phần trước, người lao động không thuộc đối tượng tham gia BHXH sẽ nhận được khoản tiền thay cho việc đóng BHXH. Số tiền người lao động được nhận là tổng tiền đóng các loại bảo hiểm bắt buộc mà doanh nghiệp phải đóng.
Căn cứ theo Quyết định 595/QĐ-BHXH năm 2017, doanh nghiệp sẽ phải trích đóng bảo hiểm theo tỷ lệ nhất định của tiền lương làm căn cứ đóng BHXH bắt buộc.
Hưu trí-tử tuất | Ốm đau-thai sản | Tai nạn lao động-bệnh nghề nghiệp | Bảo hiểm thất nghiệp | Bảo hiểm y tế |
14% | 3% | 0,5% hoặc 0,3% | 1% | 3% |
Tổng = 21,5% hoặc 21,3% |
Căn cứ theo điểm b khoản 1 Điều 4, Điều 5 Nghị định 58/2020/NĐ-CP, doanh nghiệp có đủ điều kiện đóng quỹ bảo hiểm tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp ở mức thấp được Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội chấp thuận thì được đóng mức 0,3%.
2.2 Số tiền thay thế cho việc đóng BHXH
Kết luận, người lao động không thuộc diện đóng BHXH bắt buộc sẽ nhận được số tiền thay thế tương ứng như sau:
Cụ thể, khoản 26 Điều 1 Thông tư 06/2021/TT-BLĐTBXH quy định tiền lương làm cơ sở tham gia BHXH của người lao động gồm:
– Mức lương theo công việc hoặc chức danh.
– Các khoản phụ cấp lương bù đắp về điều kiện lao động, độ phức tạp công việc, điều kiện sinh hoạt, mức độ thu hút lao động mà mức lương trong hợp đồng chưa được tính đến hoặc có tính nhưng chưa đầy đủ.
– Các khoản bổ sung xác định được mức tiền cụ thể và được chi trả thường xuyên trong mỗi kỳ trả lương.
Xem thêm: Dịch vụ bảo hiểm xã TP.HCM
Ví dụ: Bà X làm giúp việc cho công ty A với mức lương 07 triệu đồng/tháng theo hợp đồng. Mỗi tháng, công ty phải trả đủ 07 triệu đồng cho bà B và phải trả thêm: 21,5% x 07 triệu đồng/tháng = 1,505 triệu đồng. Như vậy, số tiền mà bà B nhận được mỗi tháng = 07 triệu đồng + 1,505 triệu đồng = 8,505 triệu đồng.
Bài viết trên đã phân tích rõ những trường hợp người lao động được nhận tiền thay cho đóng BHXH. Doanh nghiệp cần phân loại từng nhóm người lao động để có được chính sách lương phù hợp. Liên hệ với chúng tôi ngay nếu có bất cứ thắc mắc nào quý doanh nghiệp cần giải đáp. Đội ngũ chăm sóc khách hàng của công ty baohiemxahoitphcm.com luôn sẵn sàng giải đáp hoàn toàn miễn phí!